Philip Roth mở đầu tác phẩm bằng đám tang u buồn của nhân vật chính – vị giám đốc sáng tạo bảy mươi mốt tuổi đã về hưu của một công ty quảng cáo lớn ở New York – rồi ngay sau đó quay ngược thời gian, đưa người đọc trở về với những năm tháng cuộc đời ông, từ thời thơ ấu khi còn là một cậu nhóc chín tuổi vẫn hay cùng anh trai phụ giúp cha trong cửa tiệm trang sức, rồi tới những cuộc hôn nhân liên tiếp thất bại vì thói trăng hoa, cho đến lúc ông trút hơi thở cuối cùng sau khi phải trải qua vô số lần phẫu thuật.
Người đàn ông không được nhắc tên trong suốt cuốn sách, sinh ra trong một gia đình tuyệt vời với bố mẹ và người anh trai gần như là hoàn hảo, có một sự nghiệp thành công hơn mong đợi so với nhiều người, nhưng chẳng hề thấy thanh thản khi an dưỡng tuổi già mà trái lại, luôn hối tiếc về quá khứ, bởi đơn giản ông chỉ là một “người phàm”, vẫn liên tục mắc phải sai lầm giống như bất kỳ người phàm nào khác.
Với ngòi bút sắc sảo cùng lối dẫn truyện điêu luyện, Philip Roth đã đánh đúng tâm lý của người cao tuổi, ở cái giai đoạn khi mà họ nhìn lại xung quanh mình và nhận ra rằng chẳng còn gì ngoại trừ những hối tiếc, ân hận, bệnh tật và nỗi cô đơn vây bám trong khi cái chết đang cận kề. Lật giở từng trang sách, người đọc đến được gần hơn với nhân vật chính qua những lát cắt nhỏ trong cuộc đời ông.
Nhìn lại hơn bảy mươi năm cuộc đời với ba cuộc hôn nhân tan vỡ mà kết quả là sự thù hằn của hai đứa con trai đầu và cô con gái út hết mực yêu thương mình, ông không ngừng nuối tiếc về những lựa chọn của chính mình. Ông nuối tiếc vì đã rời bỏ ước mơ bí mật của mình là trở thành họa sĩ mà đi vào ngành quảng cáo để có thu nhập đảm bảo, đáp lại nguyện vọng của bố mẹ. Ông nuối tiếc vì đã rời bỏ người vợ tận tụy và dịu dàng Phoebe để theo đuổi cô người mẫu chân dài nóng bỏng.
Và quan trọng hơn cả, ông nuối tiếc vì thời trai trẻ đã trôi đi quá nhanh để rồi cuối cùng cũng phải đối diện với tuổi già trong nỗi cô đơn và thấy rằng cuộc đời mình quả thực là “ba đám cưới và một đám ma”.
Mở đầu và kết thúc đều bằng cái chết, "Người phàm" không chỉ cung cấp cho người đọc một góc nhìn mới về cái chết mà còn khiến cho ta nhận ra rằng những hiểu biết của ta về cuộc sống cũng ít ỏi như về cái chết vậy. Từ lúc còn trẻ cho đến khi già, nhân vật chính luôn sợ hãi cái chết, từ cái chết của những người xung quanh cho đến của chính mình, dù rằng ông dành rất nhiều thời gian ở bệnh viện và đã suýt chết đến mấy lần. Nhưng rồi từng người từng người một, từ bố mẹ, cho đến những người đồng nghiệp và bạn bè đều lần lượt bỏ ông ra đi, bởi “sinh, lão, bệnh, tử” vốn là quy luật tất yếu không thể tránh khỏi của đời người.
Nhan đề được đặt theo tên một vở kịch dụ ngôn khuyết danh từ thế kỷ mười lăm, Người phàm là vở bi hài kịch của cuộc đời được Philip Roth dựng nên bằng một giọng văn rất nghiêm túc, có phần buồn bã mà cũng hết sức chua cay. Tâm lý của các nhân vật cũng chính là tâm lý chung của mỗi chúng ta khi bước vào giai đoạn “lá rụng về cội”.
Không ít người sẽ có cùng suy nghĩ với người vợ Phoebe khi cho rằng “chẳng có gì khổ như việc có mặt trên cõi đời này”, hay thậm chí có phần độc đoán như nhận xét của nhân vật chính: “Tuổi già không phải là một trận chiến; tuổi già là một cuộc thảm sát”.
Thế nhưng dù là trận chiến hay là cuộc thảm sát thì việc cần làm cũng đều không phải là dằn vặt và đau khổ, mà như lời ông đã dạy con gái thì “chuyện đã xảy ra chẳng cách nào làm lại, chỉ có thể đón nhận khi nó tới. Đứng vững và đón nhận khi nó tới.” Đó cũng chính là thông điệp tuy đơn giản nhưng đầy ý nghĩa mà tác giả muốn gửi gắm trong tác phẩm của mình.
Philip Roth là nhà văn đương đại lớn của Mỹ với hàng loạt tác phẩm cùng vô số giải thưởng. Người phàm đã đem lại cho ông giải PEN/Faulkner Award năm 2007 và cũng là cuốn tiểu thuyết thứ ba của ông giành được giải này.
Thông tin xuất bản
NGƯỜI PHÀM
Tác giả: Philp Roth
Dịch giả: Thùy Vũ
Nhà xuất bản: Văn Học
Số trang: 223
Giá bìa: 43.000 đồng
