SGTT.VN - Lâm Vũ Thao sinh năm 1975 tại Đơn Dương (Lâm Đồng); nghề chính: luật sư, hiện làm cố vấn cho tập đoàn đa quốc gia tại TP.HCM. Đã có thơ và tác phẩm dịch đăng trên eVăn, Văn nghệ, Văn nghệ trẻ, Tuổi trẻ, Sài Gòn Tiếp Thị… Các dịch phẩm sắp xuất bản: Em làm ơn im đi được không? (tập truyện ngắn của Raymond Carver), Những sắc màu khác (tiểu luận của Orhan Pamuk), Bầy cánh cụt nhà Popper (truyện dành cho thiếu nhi của Richard và Florence Atwater)…
Truyện ngắn vốn là thể loại “khó ăn” nên ít người viết thành công, viết như Raymond Carver, nửa cuối thế kỷ 20, thế giới khó có người bì kịp. Là dịch giả, anh nghĩ những đặc điểm nổi bật của văn sĩ này là gì? Anh có nghĩ ông ta áp dụng cả tư duy và triết lý của thơ vào truyện ngắn?
Tôi không nghĩ truyện ngắn “khó ăn” hơn tiểu thuyết hay thơ, mỗi thể loại đều có khó khăn riêng, và thành công ở thể loại nào cũng đòi hỏi những phẩm chất đặc biệt. Tuy nhiên, có một sự thật rằng, dù hầu như nhà văn nào cũng thử sức với truyện ngắn, ít người chuyên chú với truyện ngắn và đưa thể loại này lên đỉnh cao như Raymond Carver.
Về tầm vóc của Carver, có lẽ lời ca ngợi xứng đáng nhất đến từ một tượng đài của văn học Mỹ Latin – Roberto Bolano – khi ông đưa ra lời khuyên về nghệ thuật viết truyện ngắn: “Hãy đọc Chekhov và Raymond Carver. Một trong hai người là nhà văn viết truyện ngắn xuất sắc nhất mà thế kỷ này đã sản sinh ra”. Phát ngôn này của Roberto Bolano là vào cuối thế kỷ hai mươi. Tôi không đặc biệt quan tâm đến thơ của Raymond Carver, nên không bình luận về những tương đồng nếu có giữa thơ và truyện ngắn của ông. Tuy nhiên, có một điều chắc chắn, Carver hết sức kiệm lời trong các truyện ngắn của mình, luôn dùng cái tối thiểu để nói cái tối đa.
Theo quan sát của cá nhân anh, nếu so với những bậc thầy kiểu Raymond Carver, điều gì thường thiếu trong các truyện ngắn của Việt Nam?
Carver thường sử dụng những chất liệu bình dị, những mẩu đời sống hết sức bình thường cho truyện ngắn của mình. Tuy vậy, ông luôn có khả năng tạo ra một cảm quan đe doạ từ những chất liệu bình thường, thậm chí tầm thường ấy. Đọc Carver ta luôn có cảm giác không khí bị dồn nén, lúc nào cũng có cái gì đấy chực chờ nổ tung, khiến người đọc luôn có cảm giác bất an, vì một lời chào tạm biệt cũng có thể nặng nề, mà một dấu chấm câu cũng tiềm tàng nguy hiểm. Tôi nghĩ đời sống xã hội Việt Nam hiện tại cung cấp dư thừa chất liệu cho nhà văn. Vấn đề còn lại là khả năng chọn lọc và tinh luyện những chất liệu ấy. Cũng cần nói thêm rằng, Carver không viết truyện một cách dễ dàng. Ông từng tiết lộ rằng mỗi truyện của ông đều qua ít nhất khoảng 30 lần sửa chữa.
Còn tập tiểu luận của Orhan Pamuk mà anh đang dịch, gồm bao nhiêu bài? Anh chọn dịch nguyên cuốn hay tự tuyển lựa? Orhan Pamuk đề cập những vấn đề gì?
Tập tiểu luận của Orhan Pamuk tôi đang dịch là Other Colors (Những sắc màu khác), tập hợp các bài viết mà Orhan Pamuk gọi là “những phân mảnh”. Tôi thích tập này nên dịch đăng rải rác trên blog, sau Nhã Nam mua bản quyền và đề nghị tôi dịch trọn cuốn.
Hơn 400 trang viết của tập sách trải rộng qua nhiều đề tài. Có những bài viết về gia đình, con cái, một số bài tiếp tục chủ đề về Istanbul (mà ông từng dành trọn một tập sách là Istanbul – Hồi ức và thành phố, đã có bản dịch tiếng Việt của Nguyễn Quốc Trụ), nhưng quan trọng nhất theo tôi là các bài tiểu luận văn chương, viết về các nhà văn khác như Dostoyevsky, Albert Camus, Nabokov, Vargas Llosa, Salman Rushdie... và những bài chia sẻ kinh nghiệm đọc và viết của ông. Tôi tin rằng độc giả quan tâm đến văn học sẽ tìm được rất nhiều điều có ích từ tập sách này.
HIỀN HOÀ THỰC HIỆN
