-
-
-
{{item.Color.Name}}
- {{item.Name}}
Bà Adrienne Rich được tôn xưng trên những tựa bài lớn trên các báo là “nhà thơ nữ quyền” với những từ kèm theo như “gây ảnh hưởng lớn lao”, “được trao nhiều giải thưởng”, “tiên phong trong phong trào nữ quyền”, “một trong những trí thức hàng đầu” với những trích dẫn từ các nhà phê bình văn học, như Helen Vendler, giáo sư trường đại học Harvard: “Adrienne Rich có một đóng góp rất quan trọng cho thơ . Bà có khả năng thể hiện lương tâm Mỹ thời hiện đại. Bà có quyền năng điều khiển ngôn ngữ và hình ảnh để diễn đạt điều đó.” Hay như Barbara Gelpi, giáo sư đại học Stanford: “Adrienne Rich là tiếng nói của phong trào nữ quyền khi phong trào này chỉ mới khởi đầu và chưa có tiếng nói.”
Nhiều bài viết tưởng nhớ bà nhắc đến những cuộc xuống đường và những bài thơ chống chiến tranh Việt Nam tạo được âm vang sâu rộng. Chống chiến tranh Việt Nam, tranh đấu cho dân quyền và những tâm tư dằn vặt của một người đàn bà là những chủ đề trong tập thơ được giải thưởng Sách Quốc Gia năm 1974 “Lao theo cuộc đắm tàu”. Thoạt đầu bà không muốn nhận giải thưởng, nhưng sau đó bà đã cùng hai nữ thi sĩ khác có tác phẩm đề cử tranh giải là Alice Walker và Audre Lorde nhân danh tất cả phụ nữ để cùng nhận giải thưởng.
Nếu kể những giải thưởng Adrienne Rich từng được trao thì nhiều lắm. Năm 22 tuổi, vừa tốt nghiệp đại học, bà đã được giải thưởng Nhà Thơ Trẻ Yale 1951 với tập thơ đầu tay “Một thay đổi của thế giới”. Ngay trong những bài thơ đầu tay này, Adrienne Rich đã tỏ rõ xu hướng chính trị và xã hội sẽ được lập đi lập lại và đào sâu hơn trong cả sự nghiệp sáng tác sau này. Ngoài các giải thưởng lớn nhỏ của Tạp Chí Thơ, Hội Thơ Mỹ, Viện Văn học Nghệ thuật Quốc gia, Hàn lâm viện các nhà thơ Mỹ, các giải thưởng mang tên Guggenheim, Shelley, Ruth Lily, Lenore MarshallL, MacArthur, Wallace Steven, Griffin, bà cũng được trao nhiều huy chương vinh danh tài năng nghệ thuật và đóng góp về thơ ca và tiến bộ xã hội. Hai trường đại học là Harvard và Smith đã trao bà bằng cấp Tiến sĩ danh dự. Bà nhận tuốt, trừ huy chương Nghệ thuật Quốc gia do tổng thống Mỹ trao (1997) vì bà nói: “theo tôi hiểu, ý nghĩa thật sự của nghệ thuật không tương thích với nền chính trị vô đạo của chính quyền này.”
Đó là thời gian Adrienne Rich làm những bài thơ trong tập “Cứu vớt nửa đêm” mà nhà văn Nam Phi Nadine Gordimer nhận xét: “Trong những bài thơ mới đáng kinh ngạc này, Adrienne Rich dám nhìn và mở rộng ngôn ngữ thơ của bà như nhân chứng đối với kho báu – Cứu vớt nửa đêm – mà chúng ta giải cứu từ nỗi sợ hải và vụn nát. Tác phẩm của Adrienne Rich từ lâu đã thách thức những phi lý xã hội dựa trên bạo lực và quyền hành thối nát. Trong Cứu vớt nửa đêm bà tiếp tục sự tìm tòi đến tận cùng thế kỷ để, như bà nói, đương đầu với cái ghê sợ bằng niềm hy vọng, trong ngôn ngữ phức tạp khi cần thiết, dễ cảm thông khi có thể - một thi pháp có thể hiệu quả như thuốc giải độc cho thói tự mãn, tự quẩn trí, và tuyệt vọng. Tôi muốn tạo ra một đại sân khấu các tiếng nói chứ không chỉ một cái tôi hạn hẹp. Tôi viết cho cả những độc giả tôi biết đang hiện hữu và những người tôi tưởng tượng, tìm kiếm cái đẹp được cứu vớt của chính họ khi tôi tìm được cái đẹp của chính tôi.”
Từ khi tham gia phong trào dân quyền từ những năm cuối thập niên 1950 và đầu thập niên 1960 (chống kỳ thị người da đen) Adrienne Rich cảm thấy được cởi trói và tìm được ngôn ngữ cần thiết cho thơ bà chống lại áp bức, bà không còn là “gái ngoan” nữa, mà trở thành “người đàn bà nguy hiểm”. Từ đó thơ bà là những tiếng nói đấu tranh cho công bằng xã hội, dân quyền và nhân quyền cho những kẻ bị kỳ thị áp bức thiệt thòi: phụ nữ, người da đen, dân nhập cư, người đồng tính. |
Theo Lý Lan - tiasang.com.vn
Đăng ký nhận bản tin
Đừng bỏ lỡ những tin nhắn ưu đãi độc quyền dành riêng cho bạn