Trường đại học của bệnh viện St Magaret may mắn có được một giảng viên tuyệt vời trong môn Y học Hình sự, hay Khoa học Pháp y như người ta vẫn gọi. Tại một số trường, giảng viên được chỉ định phụ trách môn này đơn giản vì người đó không đủ trình độ để dạy bất kỳ môn học nào khác. Nhưng với chúng tôi thì khác: John Thorndyke không những là một người vô cùng tâm huyết với nghề, có tiếng tăm cùng kiến thức uyên thâm, mà còn là một giáo viên kiệt xuất với phong cách dạy sinh động, hấp dẫn và sở hữu nguồn tài liệu vô tận. Dường như ông tường tận tất cả những sự việc đáng chú ý được đăng trên báo; từng dữ kiện hóa học, vật lý, sinh học, thậm chí cả sử học, nếu có thể gò ép cho có chút liên quan tới pháp y, đều được ông đưa vào bài giảng; những trải nghiệm vô cùng phong phú và thú vị của ông tưởng chừng vô tận. Một trong số các phương pháp ưa thích của Thorndyke để truyền sức sống và cảm hứng cho những chủ đề vốn khô khan là phân tích và bình luận về những vụ án hiện đang được đăng trên báo (dĩ nhiên là trong khuôn khổ luật pháp và chuẩn mực đạo đức); và theo cách này, tôi bắt đầu bị kéo vào những sự kiện đáng kinh ngạc mà sau đó sẽ có ảnh hưởng lớn tới cuộc đời mình.
Bài giảng vừa kết thúc bàn về một chủ đề khá khó nhằn là tình trạng sống sót. Phần lớn sinh viên đã rời giảng đường, số còn lại vây quanh bàn giáo viên để nghe những bình luận rất thoải mái mà Tiến sĩ Thorndyke thường nói vào những dịp thế này một cách dễ chịu và thân mật. Ông tựa vào cạnh bàn, và bày tỏ nhận định của mình với mẩu phấn viết trên tay.
“Vấn đề về tình trạng sống sót…” Ông nói, đáp lại câu hỏi của một sinh viên, “Thường nảy sinh trong những vụ án thu thập được xác của những người liên quan, hoặc cái chết và thời điểm nó xảy ra được xác định. Nhưng khó khăn tương tự cũng có thể nảy sinh khi xác của một trong số họ không được tìm thấy, và người ta phải dựa vào những chứng cứ kèm theo để xác định nạn nhân đã tử vong. Ở đây, dĩ nhiên, câu hỏi mấu chốt là: Thời điểm cuối cùng mà ta có thể chắc chắn người đó còn sống là khi nào? Đáp án có thể nằm trong những bằng chứng nhỏ nhặt và không có gì đáng chú ý. Có thể lấy ngay vụ án đăng trên báo sáng nay để minh họa cho điều này. Một người đàn ông đã biến mất đầy bí ẩn. Ông ta được nhìn thấy lần cuối cùng bởi người giúp việc ở nhà người họ hàng mà ông ta tới thăm. Bây giờ, nếu ông ta không bao giờ xuất hiện trở lại nữa, dù còn sống hay đã chết, câu hỏi về ‘Thời điểm cuối cùng ông ta còn sống là khi nào?’ sẽ dẫn tới một câu hỏi khác: ‘Ông ta có đeo món trang sức nào khi tới nhà người họ hàng đó hay không?’.”
Ông ngừng lại, đôi mắt suy tư nhìn mẩu phấn đang cầm. Sau đó, để ý thấy tất cả mọi người vẫn đang vô cùng hào hứng, ông lại tiếp tục, “Những sự việc trong vụ này đều rất kỳ lạ, thực ra, chúng vô cùng bí ẩn, và nếu sau này vụ việc được đưa ra tòa, những chi tiết này sẽ khiến mọi chuyện trở nên phức tạp. Người đàn ông mất tích – John Bellingham – là một nhân vật nổi tiếng trong giới khảo cổ. Ông ta mới trở về từ Ai Cập, mang theo bộ sưu tập đồ cổ rất quý, tiện thể, ông ta đã quyên tặng vài thứ trong số đó cho Viện bảo tàng Anh quốc – nơi mà hiện chúng đang được trưng bày… Sau khi xong việc, hình như ông ta đi Paris giải quyết vài công chuyện. Tôi cũng muốn nói thêm là trong những món đồ ông ta quyên góp cho Viện bảo tàng, có một xác ướp và trọn bộ các cổ vật trong lăng mộ. Tuy nhiên ngay cả khi người đàn ông mất tích của chúng ta đã lên đường đi Paris thì bộ cổ vật đó vẫn chưa được chuyển về từ Ai Cập, nhưng xác ướp thì đã được Tiến sĩ Norbury của Viện bảo tàng Anh quốc giám định vào ngày 14/10 tại nhà ông Bellingham, trước sự chứng kiến của người tặng và cố vấn của ông ta. Nhận được ủy quyền, người cố vấn này đã hoàn thành việc giao nộp lại nguyên vẹn bộ sưu tập cho Viện bảo tàng Anh quốc ngay khi chúng được chuyển tới.
Hình như ông ta đã trở về từ Paris vào ngày 23/11, rồi đi thẳng tới Charing Cross thăm nhà một người họ hàng là ông Hurst, hiện độc thân, sống ở Eltham. Ông ta tới đó lúc năm giờ hai mươi phút, và vì phải tới sáu giờ kém mười lăm ông Hurst mới về nhà, ông ta đành tự giới thiệu mình với người giúp việc, nói sẽ chờ trong văn phòng riêng của chủ nhà và viết mấy lá thư. Người giúp việc dẫn ông ta vào văn phòng có đầy đủ giấy bút, rồi để ông ta một mình ở đó.
Lúc sáu giờ kém mười lăm, ông Hurst cắm chìa khóa của mình mở cửa vào nhà, và khi người giúp việc chưa kịp nói lời nào, ông đã đi thẳng vào văn phòng rồi đóng cửa lại.
Sáu giờ, chuông báo giờ ăn tối reo, ông Hurst bước vào phòng ăn một mình và thấy mọi thứ trên bàn được dọn sẵn cho hai người, bèn hỏi lý do tại sao.
‘Tôi tưởng ông Bellingham sẽ ở lại ăn tối, thưa ngài.’ Người giúp việc đáp.
‘Ông Bellingham à?’ Ông chủ nhà kinh ngạc thốt lên, ‘Tôi không biết là ông ấy đến đây đấy. Sao không ai báo cho tôi biết?’
‘Tôi cứ tưởng ông ấy vẫn ở trong văn phòng cùng ngài.’ Người giúp việc nói.
Nghe xong, mọi người liền đi tìm ông khách nhưng kết quả là chẳng thấy đâu. Ông ta đã biến mất không để lại dấu vết, và điều khiến mọi sự càng thêm kỳ lạ là người giúp việc cam đoan ông ta không ra theo lối cửa trước, vì cả cô ta lẫn người đầu bếp đều không quen John Bellingham nên cô ta ở suốt trong bếp – nơi có thể nhìn ra cổng trước, hoặc ở trong phòng ăn thông với hành lang đối diện cửa văn phòng. Văn phòng đó có một cửa sổ kiểu Pháp trông ra một bãi cỏ hẹp dẫn tới cổng phụ, bên ngoài là một con ngõ, ông Bellingham chắc hẳn đã ra theo cái lối kỳ quặc này. Dù thế nào đi nữa – mà đó mới là điều quan trọng – ông ta không còn ở trong nhà, và không ai nhìn thấy ông ta ra ngoài.
Sau khi ăn tối qua loa, ông Hurst quay lại thành phố và ghé qua văn phòng của Jellicoe – viên cố vấn đồng thời là đại diện thân tín của ông Bellingham, để kể lại mọi chuyện cho người này. Ông Jellicoe không hề biết thân chủ của mình đã trở về từ Paris. Hai người lập tức đi tàu tới Woodford, nơi em trai của người bị mất tích – ông Godfrey Bellingham – đang sinh sống. Người giúp việc mở cửa tiếp họ và cho biết ông Godfrey không có nhà, nhưng con gái ông thì đang ở trong thư viện, chỗ đó là một căn nhà tách biệt nằm giữa đám cây cối um tùm bên kia khu vườn sau nhà. Tại đây, hai người đã không chỉ gặp được cô Bellingham, mà còn cả cha cô ta – người đã trở về qua lối cổng sau.
Ông Godfrey cùng con gái lắng nghe câu chuyện của Hurst với vẻ kinh ngạc tột độ. Họ cam đoan mình không gặp hay nghe được bất kỳ tin tức gì về John Bellingham.
Cả nhóm rời thư viện để đi bộ về căn nhà, nhưng khi chỉ cách cửa thư viện vài feet, Jellicoe phát hiện có vật gì đó nằm trên bãi cỏ và chỉ cho Godfrey.
Godfrey nhặt thứ đó lên, và tất cả nhận ra đó là món trang sức hình con bọ hung mà ông John Bellingham thường treo ở dây đồng hồ. Không thể nhầm lẫn được. Đó là một món trang sức rất đẹp từ đời vua thứ XVIII, làm bằng ngọc lưu ly, khắc chữ tượng hình tên vương triều Amenhotep Đệ Tam. Nó được treo vào một cái vòng vàng xâu vào sợi dây qua lỗ đeo, và cái vòng này tuy bị gãy nhưng vẫn nằm đúng vị trí.
Khám phá này dĩ nhiên chỉ càng làm cho mọi việc thêm bí ẩn. Bức màn bí ẩn lại càng dày thêm khi trong quá trình điều tra, người ta tìm thấy một chiếc va li không có người nhận ghi chữ viết tắt ‘J.B’ tại phòng giữ hành lý ở Charing Cross. Đối chiếu cuống vé cho thấy nó đã được chuyển đến cùng thời gian với chuyến tàu tốc hành xuyên lục địa tới ga vào ngày 23/11, vậy chủ của nó hẳn đã tiếp tục đi thẳng tới Eltham.
Đó là toàn bộ diễn biến vụ việc cho tới giờ, và nếu người bị mất tích không bao giờ xuất hiện trở lại, hoặc xác ông ta không thể được tìm thấy, như các bạn thấy, câu hỏi mấu chốt mà chúng ta phải trả lời là: ‘Thời gian và địa điểm ông ta được xác nhận còn sống lần cuối cùng’. Về địa điểm, tầm quan trọng của những chi tiết liên quan tới câu hỏi này là quá hiển nhiên và chúng ta không cần xem xét chúng. Nhưng còn thời gian, thì lại có vai trò quan trọng khác. Từng có những vụ việc, như tôi đã trình bày trong bài giảng, mà trong đó bằng chứng về tình trạng sống sót chênh lệch chưa tới một phút đã đủ quyết định. Bây giờ, người bị mất tích được nhìn thấy vẫn còn sống lần cuối cùng tại nhà ông Hurst lúc năm giờ hai mươi phút ngày 23/11. Nhưng có vẻ ông ta cũng tới thăm nhà em trai ở Woodford, và bởi lẽ không ai thấy ông ta ở căn nhà đó, hiện vẫn chưa rõ ông ta đến nhà ai trước. Nếu ông ta tới nhà ông Bellingham trước, thì năm giờ hai mươi phút chiều ngày hai mươi ba là thời điểm cuối cùng ta có thể xác nhận ông ta còn sống, nhưng nếu ông ta tới đó sau, ta phải cộng thêm khoảng thời gian ngắn nhất để ông ta có thể đi từ nhà nọ sang nhà kia.
Đáp án cho câu hỏi ông ta tới thăm nhà ai trước phụ thuộc vào con bọ hung đó. Nếu ông ta đeo vật này khi tới nhà ông Hurst, chắc chắn ông ta đã tới đó trước, còn nếu khi đó nó không còn nằm trên dây đeo đồng hồ của ông ta, hẳn ông ta đã tới Woodford trước. Vậy nên, các bạn thấy đấy, câu hỏi có tính chất tối quan trọng trong việc xác định quyền thừa kế tài sản lại phụ thuộc vào chuyện người giúp việc có quan sát thấy một thứ tưởng như rất nhỏ nhặt và chẳng có gì đáng chú ý hay không.”
“Người giúp việc đó đã khai nhận gì về vấn đề này chưa, thưa thầy?” Tôi đánh liều hỏi.
“Theo tôi được biết là chưa.” Tiến sĩ Thorndyke đáp, “Ít nhất các báo không nhắc đến lời khai nào cả, mặc dù mọi chi tiết khác đều được tường thuật rất kỹ. Thật sự quá tỉ mỉ khi bài báo thậm chí còn miêu tả tường tận cả mặt bằng hai ngôi nhà, đó quả là điều đáng kinh ngạc và đáng chú ý.”
“Nó đáng chú ý về khía cạnh nào ạ?” Một sinh viên hỏi.
“À…” Tiến sĩ Thorndyke đáp, “Có lẽ tôi phải để các bạn tự mình suy nghĩ câu hỏi đó thôi. Vụ việc này chưa được xét xử, và chúng ta không được phép tùy tiện bàn tới hành động và động cơ của người khác.”
“Tờ báo có miêu tả gì về người bị mất tích không, thưa thầy?” Tôi hỏi.
“Có chứ, khá kỹ là đằng khác. Thực ra, nó kỹ tới mức gần như là khiếm nhã nếu xét đến việc ông ta có thể vẫn còn sống và khỏe mạnh trở về bất cứ lúc nào. Hình như ông ta bị trẹo mắt cá trái, mỗi đầu gối có một vết sẹo dài, nguyên nhân của nó không được nhắc tới nhưng cũng dễ đoán thôi. Và ông ta còn có một hình xăm màu đỏ tươi trên ngực rất độc đáo, khéo léo khắc họa biểu tượng con mắt Thần Osiris hay còn được gọi là Thần Horus hoặc Thần Ra, tùy từng tài liệu. Hẳn là việc nhận dạng xác chết sẽ chẳng khó khăn gì. Nhưng tôi hy vọng chuyện này sẽ không tới mức đó. Bây giờ tôi có việc phải đi rồi, và các bạn cũng thế thôi, có điều, tôi khuyên các bạn nên mua tờ báo đó và lưu cẩn thận sau khi đã đọc xong mọi chi tiết được ghi chép đầy đủ đến mức đáng kinh ngạc về vụ việc. Đây là một vụ rất kỳ lạ, và nhiều khả năng chúng ta sẽ tiếp tục được nghe người ta nhắc đến nó dài dài. Buổi chiều tốt lành nhé.”
Lời khuyên của Tiến sĩ Thorndyke quả tình rất hợp ý tất cả mọi người có mặt hôm đó, vì Khoa học Pháp y là một ngành học ứng dụng tại trường St Margaret, chúng tôi đều thích nó. Vì vậy chúng tôi kéo nhau ra sạp báo gần nhất, mỗi người tự mua cho mình một ấn bản của tờ Daily Telegraph rồi tụ họp trong phòng sinh hoạt chung để ngốn ngấu bản tin và bàn tán sôi nổi, không để những điều nhỏ nhặt làm bận tâm giống như ông thầy giáo quá tỉ mỉ và cẩn trọng của mình.
NHẬN XÉT CỦA KHÁCH HÀNG
Chưa có đánh giá